Đình Hồng Thái

Đình Hồng Thái

Đình Hồng Thái

Đình được dựng năm thứ 4 triều Khải Định (năm 1919) vật liệu thuần gỗ, theo kiểu kiến trúc nhà sàn miền núi, ba gian, hai chái, mái lợp lá cọ. Phía trên 3 gian có một sàn lửng được chia làm hai phần: Thượng cung là nơi để đồ cúng tế, vọng cung để đồ tế khí. Sàn đình dùng làm nơi hội họp và ăn uống. Đình có kiến trúc đơn giản, nổi bật là các chữ triện tô mực đen ở các đầu dư, một số câu Hán văn ghi lại ngày tháng năm dựng đình trên các thượng lương, một số câu đối treo trước các cột, đáng chú ý là câu đối nói về địa thế của đình:    

“Để giang tả bão linh nguyên hội
Ngọc tỉnh hữu triều thụy khí chung”.

Tạm dịch:

 “Sông Đáy vòng bên trái, nguồn linh thiêng hội tụ lại.
 Giếng Ngọc chầu bên phải, khí đẹp chung đúc về”.

Đình Hồng Thái thờ thành hoàng làng và các vị thần sông, thần núi xung quanh vùng; ngoài ra, đình còn thờ một vị nhân thần là Ngọc Dung công chúa. Hàng năm, dân làng tổ chức nhiều lễ hội ứng với mùa vụ trong năm. Ngày lễ lớn nhất là lễ cầu may, được tổ chức vào ngày mùng 3 tháng Giêng âm lịch, trong ngày lễ này, đồng bào tổ chức nhiều trò chơi như: Ném còn, vật, câu ếch, hát ổi, cầy bừa, hát then… Lễ hạ điền tổ chức vào ngày 4 tháng 5; lễ thượng điền được tổ chức vào ngày 14 tháng 7 âm lịch. Dân làng tổ chức các ngày lễ với mong muốn tạ ơn trời đất đã cho một mùa vụ tốt tươi, dân làng no đủ... và cầu mong vụ mùa tiếp theo được mưa thuận gió hòa, cuộc sống an lành.

Đình Cả (còn gọi là đình Hồng Thái)

Ngày 4-5-1945, Bác Hồ từ Pác Bó (Cao Bằng) về Tân Trào (Tuyên Quang); sau hành trình 18 ngày đêm, ngày 21-5 Bác đến Tân Trào, đình Hồng Thái là nơi dừng chân đầu tiên. 

Tháng 8-1945, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ, Bác và Trung ương Đảng quyết định triệu tập Hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng, từ ngày 13 đến 15-8-1945; Quốc dân Đại hội vào ngày 16 và 17-8-1945. Đình Hồng Thái được chọn làm nơi đón tiếp các vị đại biểu về dự Đại hội.

Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, quê hương cách mạng Tân Trào lại được đón Bác, các cơ quan trung ương trở lại chỉ đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Trong kháng chiến, đình Hồng Thái trở thành trụ sở của Ban bảo vệ an toàn khu, được coi như phòng thường trực của các cơ quan Trung ương đóng quanh vùng, mọi người muốn vào các cơ quan công tác đều phải qua đình Hồng Thái, xuất trình giấy tờ, có chữ ký của người phụ trách mới được vào.

Khách viếng thăm đình

Đầu năm 1951, trên đường đi công tác Bác Hồ vào đình thăm hỏi bà con nông dân học chính sách thuế nông nghiệp, Bác chúc sức khỏe và động viên mọi người tích cực sản xuất, đóng góp sức người, sức của cho cuộc kháng chiến. Đình Hồng Thái còn là nơi làm việc của bộ phận tiếp tế ATK (An toàn khu). Sau khi bộ phận này chuyển đi, nhiều đơn vị bộ đội về đóng quân tại đình để huấn luyện và làm nhiệm vụ bảo vệ các cơ quan Trung ương.

Đình Hồng Thái không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa, hội họp của nhân dân địa phương, mà còn là nơi diễn ra những sự kiện lịch sử quan trọng, góp phần vào thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Đình Hồng Thái trở thành một trong những biểu tượng của quê hương cách mạng Tân Trào.

(Theo các tài liệu lịch sử)