Dù là giữa trưa nắng gắt hay trong cái lạnh của sương đêm, tại các cảng cá Vĩnh Lương, Hòn Rớ (TP. Nha Trang)… vẫn nhộn nhịp cảnh bán, mua. Trên bến, dưới thuyền tấp nập người vào ra, chuyển cá lên bờ, phân loại, xếp vào khay, cân cá… Hòa mình vào không khí nhộn nhịp ở những cảng cá, chứng kiến niềm vui xen lẫn với bao khó khăn của các ngư dân, chúng tôi đã hiểu thêm phần nào về những người quanh năm bám biển.
Từ Vĩnh Lương…
Cảng cá Vĩnh Lương nhộn nhịp khi thuyền về
Giữa trưa nắng gắt, anh bạn tôi gọi điện thoại rủ: “Đi Cảng Vĩnh Lương câu cá không? Ngoài đó nhiều cá lắm”. Vốn thích đi câu, chúng tôi xách cần câu đến Cảng Vĩnh Lương. Tuy nhiên, khi đến cảng cá, điều thu hút chúng tôi không phải là việc buông cần câu mà chính là sự tấp nập ở nơi đây. Chẳng mấy chốc, chúng tôi hòa vào không khí nhộn nhịp của ngư dân trên cảng. Hàng trăm người tập trung tại cầu cảng khi những chuyến tàu trở về chở nặng cá, mực. Vừa trở về sau chuyến biển, anh Trương Văn Huệ, một ngư dân ở Vĩnh Lương chia sẻ: “Bây giờ đang là mùa cá hố nên mỗi ngày có hàng chục chuyến tàu đi giã cào cập bến Vĩnh Lương. Trung bình mỗi tàu đánh bắt được 3 - 4 tấn cá. Tuy sản lượng không nhiều, chi phí cho mỗi chuyến đi tăng nhưng bù lại giá cá hiện đang cao, khoảng 13 - 14 nghìn đồng/kg nên ngư dân chúng tôi cũng lãi chút ít”. Câu chuyện giữa chúng tôi chốc chốc lại bị gián đoạn do anh Huệ phải lo việc cân, bán cá cho thương lái.
Cũng tại cảng cá này, chúng tôi bắt gặp không ít thương lái người Trung Quốc đang trao đổi, mặc cả giá cá với các chủ tàu. Anh Trần Văn Hải, một lái xe thường chở cá cho các đầu nậu ở Cảng Vĩnh Lương cho biết: “Cứ đến mùa cá hố, các thương lái người Trung Quốc lại đến Cảng Vĩnh Lương thu mua cá, có lúc họ đến trực tiếp để thu mua nhưng cũng có lúc thu mua thông qua một số đầu nậu tại địa phương. Các thương lái này thường thu mua cá cao hơn vài giá so với thương lái ở cảng nên nhiều chủ tàu “thích” bán cá cho họ hơn”. Trong lúc các chủ tàu và mấy thương lái người Trung Quốc đang mặc cả với nhau, chúng tôi tranh thủ làm quen với chị Nguyễn Thị Lành, một nhân công phân loại, cân cá ở cảng Vĩnh Lương. Chị Lành cho biết: “Công việc của chúng tôi phụ thuộc nhiều vào thời điểm tàu cá cập bến, nên chẳng bao giờ quản ngại nắng mưa, sớm tối hay khó nhọc. Khi nào tàu cá cập bến là chúng tôi vào việc ngay. Ngày nào cá về nhiều thì việc làm nhiều hơn và thu nhập cũng khá hơn. Có việc làm đều đều hàng đêm và chịu khó một chút thì thu nhập cũng khá, tạm đủ sống”.
Trong nắng gắt, trên bến, dưới thuyền, người nhanh tay đưa cá lên bờ, người phân loại, người cân, người vận chuyển cá ra xe… Tất cả tạo nên một bức tranh lao động nhộn nhịp, tuy vất vả nhưng trên khuôn mặt mỗi người đều hiện lên niềm vui.
… Đến Hòn Rớ
Cảng cá Hòn Rớ là nơi có chợ thủy sản lớn nhất khu vực Nam Trung bộ. Lúc chúng tôi đến khoảng 12 giờ khuya, trời tối om, thành phố đã đi vào giấc ngủ nhưng trên bến cảng vẫn có đông người hướng mắt về phía biển, nơi những những chiếc tàu chở nặng cá rẽ sóng vào bờ. Đêm nay là một đêm vui bởi “biển no”. Tiếng gọi nhau í ới trên bến dưới thuyền, tiếng hỏi thăm nhau của người nhà với “bạn tàu” sau cuộc hành trình dài ngày trên biển đã phá tan bầu không khí đêm yên tĩnh. Dưới ánh đèn hắt ra từ những vựa thu mua hải sản, chúng tôi có dịp trò chuyện cùng anh Nguyễn Văn Năm, chủ thuyền KH 91738 vừa cập bến. Anh Năm hồ hởi cho biết: “Sau 1 tuần lênh đênh trên biển, nhờ “lộc biển”, những đàn cá hố xuất hiện nhiều, phải làm việc nhiều hơn, mệt hơn nhưng ngư dân chúng tôi đều rất vui và dường như quên hết mệt mỏi vì đây là điều kiện để chúng tôi thay đổi cuộc sống sau một thời gian dài đánh bắt khó khăn. Những năm gần đây, khi sản lượng cá đánh bắt ngày càng giảm thì chuyến đi này của chúng tôi tuy chưa phải nhiều nhưng với 3,5 - 4 tấn cá hố đánh bắt được, bán với giá 12 - 13 nghìn đồng/kg, chúng tôi cũng lãi được mười mấy triệu đồng, đủ công anh em”.
Niềm vui của anh Năm cũng chính là niềm vui chung của nhiều ngư dân quanh năm bám biển. Trong điều kiện chi phí đi biển ngày càng tăng, sản lượng đánh bắt ngày càng giảm, nhưng với gánh nặng mưu sinh và nặng lòng với biển, nhiều ngư dân ở Hòn Rớ vẫn gắn bó với những chuyến biển. Gặp chúng tôi trên bến cảng Hòn Rớ, anh Nguyễn Vân, một ngư dân ở Hòn Rớ, người hàng chục năm gắn bó với nghề biển tâm sự: “Nghề biển lắm gian nan, nguy hiểm, đôi khi lênh đênh trên biển cả tuần mà chẳng được mấy con cá, cũng có khi đi vài hôm nhưng thuyền đầy ắp cá. Chuyến đi này, “bạn thuyền” chúng tôi đánh bắt ở khu vực biển Ninh Thuận, gặp đàn cá hố, kéo lưới đánh bắt 2 ngày rồi quay về bến; ước lượng cá đánh bắt được khoảng 4 - 4,5 tấn”. Trời càng lúc càng về khuya, anh Vân phải huy động anh em nhanh tay chuyển cá lên bờ, cân, giao cho thương lái để xong việc sớm còn tranh thủ về nhà nghỉ ngơi sau chuyến biển dài ngày. Trong ánh mắt của anh, chúng tôi cảm nhận được niềm vui khó tả bởi 4 ngày qua, trên biển xuất hiện một luồng cá hố khá dày. Với khoảng 4 - 4,5 tấn cá đánh bắt được, theo giá bán tại cảng thời điểm này, đội thuyền của anh cũng thu được 52 - 58 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi hơn 10 triệu đồng.
Phân loại cá đem lên xe đi tiêu thụ
Len lỏi vào các vựa cá trong chợ thủy sản, không khí cũng sôi động không kém. Những phụ nữ thì đảm nhận công việc phân loại cá, cho cá vào khay, một vài thanh niên xúc từng xẻng đá xay cho vào khay ướp cá, đưa cá lên xe đông lạnh. Chị Hạnh, chủ vựa cá Mười Hạnh cho biết: “Khoảng nửa tháng nay, biển cho lộc, cá ngừ sọc dưa, cá hố về nhiều. Mỗi ngày có hàng trăm chuyến tàu chở cá cập Cảng Hòn Rớ, trung bình mỗi đêm vựa cá của tôi thu mua khoảng 7 - 8 tấn cá ngừ sọc dưa, cá ngừ đại dương, cá chuồn… So với những tháng trước, lượng cá mua được vào thời điểm này nhiều hơn nhưng so với các năm trước thì thấp hơn nhiều. Nhờ giá cá cao hơn so với mọi năm, hiện cá ngừ sọc dưa giá khoảng 35 nghìn đồng/kg, cá hố khoảng 12 nghìn đồng/kg nên một số thuyền khai thác có lãi, nhờ vậy ngư dân tiếp tục bám biển”.
Theo báo cáo của UBND tỉnh, sản lượng khai thác của ngư dân trên địa bàn tỉnh 7 tháng năm 2011 đạt 46.834 tấn thủy sản các loại, giảm 1,16% so với cùng kỳ năm 2010; trong đó có 42.832 tấn cá các loại, giảm 0,77%; các loại thủy sản khác đạt 3.408 tấn, giảm 7,19%. Theo lý giải của nhiều ngư dân, hiện các thuyền theo nghề lưới cản, giã cào vẫn còn “có ăn”. Tuy nhiên, do chi phí cho mỗi chuyến đi biển tăng, không ít tàu thuyền đành “nằm bờ”, các tàu ra khơi đánh bắt thì không dám bám biển dài ngày nên hiệu quả khai thác của mỗi chuyến biển không cao, trong khi đó ngư trường mỗi ngày càng bị thu hẹp khiến nhiều phương tiện đánh bắt hải sản phải nằm bờ.
Chúng tôi rời cảng cá Vĩnh Lương, Hòn Rớ, chia tay những ngư dân vẫn ngày đêm bám biển. Dù còn không ít khó khăn, trong ánh mắt những ngư phủ vẫn hiện lên niềm vui với thành quả lao động của mình; và trong họ vẫn vẹn nguyên niềm tin với biển.
THỦY BA - THANH NAM
