Đền Tiên Nga

Đền Tiên Nga là công trình văn hóa tâm linh, tín ngưỡng của làng cổ Gia Viên (Gia Viên còn có tên là làng Cấm), tổng Gia Viên, huyện An Dương, tỉnh Hải Dương. Hiện nay đền ở địa chỉ số 53 Lê Lợi, phường Máy Tơ, quận Ngô Quyền, Hải Phòng. 

Đền Tiên Nga phụng thờf Đức Vũ Quận Quyến Hoa Công chúa, bà là nữ tướng lo việc quân lương giúp đức Ngô Quyền đánh tan quân xâm lược Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 938 mở ra kỷ nguyên độc lập sau hơn 1000 năm Bắc thuộc. 

Năm 1924 vua Khải Định triều Nguyễn sắc phong tặng bà Vũ Quận Quyến Hoa Công chúa tôn thần và chuẩn cho làng Gia viên phụng thờ. 

Tại đền Tiên nga nhân dân còn phối thờ đức mẫu Liễu Hạnh công chúa, đức thánh Hưng đạo Vương Trần Quốc Tuấn và 1 số vị thần khác như các bà chúa, ông hoàng thuộc bản xã phúc thần theo tín ngưỡng dân gian. Các vị thánh, thần được thờ đã có công linh ứng phù giúp cho muôn dân trong đời sống thường nhật.

Thời kỳ phong trào Đông Du (1905-1909) trong 1 lần ra nước ngoài cụ Phan Bội Châu đã được cụ Nguyễn hữu Tuệ người làng Gia vIên là công nhân của bến Sáu kho (nay là cảng Hải Phòng) bí mật nuôi giấu tại đền Tiên Nga và sau đó giúp đỡ xuống tàu xuất dương. Ngày nay nhân dân dành 1 vị trí trang trọng trong đền để thờ 2 cụ cùng với các vị tiên hiền trung liệt. 

Trải qua thăng trầm của lịch sử nhất là những biến dộng lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cùng với việc quản lý đền còn hạn chế. Đền Tiên Nga bị xuống cấp nghiêm trọng, ngày 25/9/2009 ubnd quận Ngô Quyền quyết định giao đền Tiên Nga cho ubnd phường Máy tơ quản lý. Từ đó đến nay dưới sự chỉ đạo của cấp trên, trực tiếp là UBND phường Máy tơ, ban quản lý đền Tiên Nga đã chủ động sang tạo vận động nhân dân địa phương và quý khách thập phương từng bước trùng tu tôn tạo các cung thờ, sân, nghi môn đền… Các đồ thờ tự, tế khí được cung tiến, mua sắm, bài trí trong đền ngày càng được khang trang lộng lẫy… 

Cùng với những giá trị văn hóa vật chất đền Tiên Nga còn bảo lưu những hoạt động văn hóa tín ngưỡng truyền thống như dâng hương, tế lễ, lễ hội … thể hiện truyền thống đạo lý cao đẹp của dân tộc “Uống nước nhớ nguồn”. 

Với những giá trị lịch sử văn hóa to lớn mà đền Tiên Nga hàm chứa, ngày 9 tháng 2 năm 2007 đền được UBND thành phố Hải Phòng ra quyết định 242/QĐ- UBND xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa.