Di tích Nhà số 5D phố Hàm Long – Hà Nội

Cuối tháng 3/1929, những thành viên tiên tiến trong Kì bộ Bắc Kì và Tỉnh bộ Hà Nội gồm Ngô Gia Tự, Nguyễn Phong Sắc, Trần Văn Cung... đã họp tại số nhà 5D Hàm Long để thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản. Những hiện vật trên đã bổ sung cho Phòng trưng bày để phác hoạ hình ảnh của các Đảng viên Cộng sản đầu tiên làm việc tại đây. Những kỉ vật đó góp phần làm sống lại đời sống, khung cảnh của xã hội Việt Nam những năm đầu cách mạng.

Kiến trúc ngôi nhà 5D Hàm Long một tầng, mái lợp ngói ta, một bên giáp nhà 5C, một bên là ngõ ăn thông sang phố Lê Văn Hưu. Chính địa thế này đã giúp cho các đồng chí của Đảng ra vào an toàn hơn. Căn nhà 5D hiện được giữ làm nhà lưu niệm, đồ đạc trong nhà vẫn được bày biện gần như xưa. Diện tích và mặt bằng vẫn được giữ nguyên với một phòng nhỏ 24m2 quay ra mặt phố Hàm Long, phía sau là sân, bếp và khu phụ. Ngày 25-11-1959, nhà số 5D Hàm Long đã được khôi phục làm nhà lưu niệm. Giờ đây, ngôi nhà đã được giữ làm nhà trưng bày của Bảo tàng Hà Nội, các đồ đạc bày biện trong nhà còn lại gần như nguyên vẹn.

Theo đánh giá của các nhà sử học: Sự ra đời của Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở Việt Nam tại Hà Nội tháng 3-1929 là một thắng lợi quan trọng của tư tưởng vô sản trong cuộc đấu tranh với tư tưởng phi vô sản và các xu hướng quốc gia khác, mở ra quá trình trực tiếp thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Di tích 5D Hàm Long cùng với các di tích nhà 90 Thợ Nhuộm, Nhà 48 Hàng Ngang, Quảng trường Cách mạng tháng 8 ... đã tô đẹp thêm cho trang sử hào hùng của cách mạng Việt Nam.