Đền Thái Vy

Nằm yên tĩnh giữa rừng núi đại ngàn vùng đất huyền thoại cố đô Hoa Lư, Ninh Bình, đền Thái Vi là một di tích lịch sử vô cùng quý báu, gắn liền với lịch sử triều đại nhà Trần.

Ai xuôi thuyền Tam Cốc dạo chơi thắng cảnh nhớ ghé đền Thái Vi chiêm ngưỡng một không gian văn hóa lịch sử vô cùng độc đáo và có giá trị này.

Đến đền Thái Vi có hai cách, hoặc là trên đường xuôi thuyền vào Tam Cốc, đến lối lên bờ thì dừng chân ở đầu con đường nhỏ đi bộ vào đền. Hai là từ bến đò Văn Lâm rẽ phải, đi theo đường bộ, con đường song hành với dòng Ngô Đồng để vào đền.

Đền nằm trong một không gian tĩnh mịch, dáng dấp vô cùng cao quý, thanh tao. Nơi đây là một ngôi đền thiêng liêng, thờ các vị vua đầu của triều đại nhà Trần như Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông, Trần Anh Tông, các vị tướng Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải và hoàng hậu Thuận Thiên.

Ngôi đền đầu tiên nơi này đã được xây dựng ngay sau khi kháng chiến chống quân Nguyên Mông thắng lợi năm 1258, khi vua Trần Thái Tông quyết định nhường ngôi cho con rồi lui về vùng núi non này, lập am Thái Vi để xuất gia. Sau này các vị vua Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông cũng xuất gia tại đây.

Đường vào đền cây xanh ngát tỏa bóng mát cả lối đi. Dựa lưng vào núi Cấm Sơn, mặt hướng ra sông Ngô Đồng, cả một khung cảnh của đền tạo nên cảm giác thật yên bình thanh tịnh.

Trước đền còn lại Giếng Ngọc xây bằng đá xanh và hai con ngựa ngay trước cổng Nghi Môn cũng được xây dựng bằng đá xanh nguyên khối. Con đường chính trục dẫn vào chính điện băng qua một gác chuông làm bằng gỗ lim, mái lợp mũi hài, các góc nhọn cong vút lên như hình đuôi chim phượng.

Sân đền và con đường chính đạo đều được làm bằng đá xanh. Hàng hiên trước là sáu hàng cột tròn làm bằng đá xanh, chạm nổi đầu rồng chầu vào chính điện. Nhang án đặt giữa chính điện cũng là một khối đá xanh lớn và bề thế, tạo nên giá trị vô cùng lớn cho ngôi đền này.

Bởi đây có thể được xem là một ngôi đền duy nhất được làm hoàn toàn bằng đá xanh nguyên khối nhưng đường nét trang trí vô cùng uyển chuyển như thể là chạm trổ trên gỗ, thể hiện tài năng chạm khắc đá của người thợ lành nghề trong vùng, đã tạo nên mọi chi tiết sống động còn nguyên giá trị đến ngày nay và cả đến mai sau.

Chính điện thấp và tĩnh mịch, theo đúng phong cách đền chùa miền Bắc, bên trong trầm và tối, tạo cảm giác trang nghiêm. Tượng các vị vua Trần, các tướng lĩnh, hoàng hậu Thuận Thiên.. đặt trang trọng trên án thờ. Mùi hương trầm lan đi khắp nơi. Người đến viếng đền không bao giờ vãn nên hương không bao giờ tàn hết. Người giữ đền thấy có khách đến thăm bèn gõ một hồi trống thiêng để không khí trong đền thêm long trọng.

Đền Thái Vi gắn liền với lịch sử đời nhà Trần, nên đây là một nơi linh thiêng để người dân khắp nơi trên cả nước đến để tưởng nhớ công lao của các vị vua Trần. Bên cạnh đó, với kiến trúc truyền thống “nội công ngoại quốc”, đường nét trang trí tinh tế sắc sảo, đền còn chuyên chở những giá trị văn hóa, kiến trúc, tinh thần vô giá cần được yêu quý, trân trọng, giữ gìn mãi với thời gian.