Lễ Đền Thờ Trương Định

Ông Trương Định (1820 – 1864), người làng Mỹ Khê (nay là xã Tịnh Khê) huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. Năm 24 tuổi (1844), ông theo cha vào Nam, lấy vợ và lập nghiệp ở Gò Công (nay thuộc tỉnh Tiền Giang).

Năm 1854, Trương Định xuất tiền của chiêu mộ dân nghèo lập đồn điền Gia Thuận. Ông được phong chức Phó Quản cơ, rồi Quản Cơ. Tháng 2/1859, khi quân Pháp tấn công thành Gia Định, Trương Định đem quân đồn điền tham gia chống giặc ngoại xâm cùng quân triều đình, lập được nhiều chiến công.

Đến năm 1862, triều đình ký hòa ước Nhâm Tuất, giao 3 tỉnh miền Đông cho Pháp, hạ lệnh cho Trương Định bãi binh và đi nhận chức Lãnh binh ở An Giang. Theo yêu cầu của nhân dân và các nghĩa sĩ, Trương Định đã khước từ lệnh của triều đình và nhận danh hiệu Bình Tây Đại Nguyên Soái, tiếp tục cuộc chiến đấu chống giặc Pháp.

Ngày 20/8/1864, giặc Pháp bất ngờ bao vây đánh úp nghĩa quân tại Đám Lá Tối Trời, Trương Định bị trọng thương. Không để rơi vào tay giặc, ông đã rút gươm tự sát để bảo toàn khí tiết người anh hùng – Năm ấy ông tròn 44 tuổi.

Sau khi Trương Định tuẫn tiết, thi hài ông được gia đình và nhân dân mang về an táng rất trọng thể tại một địa điểm nay thuộc thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang. Năm 1964, ngôi mộ được tu bổ khang trang và giữ nguyên dáng dấp đến ngày nay dù đã qua nhiều lần trùng tu. Đến năm 1972 đền thờ ông cũng được xây dựng trên đất Gò Công.
Ỏ quê nhà, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi, sau ngày Trương Định hy sinh, triều định Huế đã cho xuất tiền xây dựng đền thờ ông tại làng Tư Cung, nơi ông sinh trưởng và giao cho các quan tỉnh Quảng Ngãi tế tự hàng năm. Ngôi đền đã bị hư hại trong chiến tranh và mất hẳn dấu vết.

Năm 2007, thể theo nguyện vọng của nhân dân và cũng để tỏ lòng tri ân người anh hùng đã hy sinh vì nghĩa lớn, huyện Sơn Tịnh và tỉnh Quảng Ngãi đã đầu tư xây dựng lại đền thờ Trương Định để làm nơi hương khói, thờ phụng người anh hùng.

Tại Quảng Ngãi, lễ tưởng niệm và các hoạt động văn hoá sẽ diễn ra tại đền thờ Trương Định (xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh) trong các ngày 17-18/8, trong khi các hoạt động tưởng niệm người Anh hùng dân tộc sẽ được tiến hành vào ngày 19-20/8 tại huyện Gò Công Đông và thị xã Gò Công (những nơi có đền thờ và mộ Trương Định).