Nhớ vị cá bống sông Trà…

Dòng sông Trà (hay còn gọi Trà Giang), là con sông dài nhất Quảng Ngãi có nhiều loài cá ngon sinh sống. Trên thượng nguồn có cá Niêng, cá chình. Vùng hạ lưu có cá thài bai, cá bống. Cá Bống có nhiều loại. Người ta thường bảo: “Cá bống kho tiêu, cá thiều nấu ngọt”. Cá bống kho tiêu là món ăn đặc biệt của vùng sông nước Trà Giang. Ngon nhất phải nói đến loại cá bống cát.

Ngày nay, cá bống kho tiêu trở thành thương hiệu đặc sản ẩm thực nổi tiếng của vùng núi Ấn- sông Trà.

Ngư dân đánh bắt cá bống trên sông Trà quanh năm. Vào mùa xuân-hè, lượng nước trên sông vơi cạn, ít lẫn tạp chất nên màu thịt cá trong suốt, tươi thơm.

Theo kinh nghiệm của người dân khi bắt cá bống thì đi vào chiều hôm trước, đem ống cắm dưới sông, sáng sớm hôm sau ra sông lặn xuống lấy lên, những con cá bống nằm gọn trong ống. Tùy theo từng mùa, cá bống có nhiều hay ít và độ lớn bé khác nhau. Thường sau Tết nguyên đán, cá thường nhỏ, đến tháng 4, tháng 5 mới có cá lớn, đây là mùa cá có thịt thơm và ngon nhất.

Người dân Quảng Ngãi vẫn thường nói “Cá bống kho tiêu, cá thiều nấu ngọt” để chỉ sức hấp dẫn của món cá bống sông Trà. Và ngày nay, cá bống kho tiêu trở thành thương hiệu đặc sản ẩm thực nổi tiếng của vùng núi Ấn- sông Trà.

Tùy theo hình dáng, màu sắc người ta chia cá bống ra làm nhiều loại: cá bống thệ, cá bống dô, cá bống nhọn, cá bống mú, cá bống tượng nhưng ngon nhất là cá bống cằn và cá bống cát. Hai loại cá bống này thịt thơm, xương mềm, da trắng mềm. Nếu cá bắt bằng đặt trúm ở vùng Trường Xuân, An Bường thì càng hấp dẫn, độc đáo, có mùi đặc biệt, có hương lạ lùng, làm cho ai đã một lần thưởng thức thì sẽ nhớ mãi món ăn bình dị này.

Cá bống sông Trà ngon nhất vào mùa hè.

Chỉ có cá bống cát mình tròn, có màu vàng nhạt đến vàng ươm, thịt chắc kho tiêu là ngon nhất. Cá bống sông Trà ngon nhất vào mùa hè. Ngư dân thường bắt cá bống bằng ống tre dài 80cm đến 1m, trống hai đầu, dùng một cọc nhọn cắm xuống nước.

Chế biến món cá bống rim khá công phu. Cá đánh bắt về phải rửa thật sạch, để ráo nước. Sau đó pha thêm gia vị muối, đường, bột ngọt, tiêu, ớt trái rồi rim bằng chảo dầu suốt hơn 1 giờ đồng hồ. Những con cá nhỏ nhắn hươm vàng phảng phất một mùi thơm cuốn hút. Cá bống rim được bảo quản bằng thẩu nhựa (hoặc thủy tinh), có thể giữ được đến 3 tháng vẫn không suy chuyển gì về màu sắc lẫn chất lượng. Thưởng thức vị cá thanh thanh, ngọt cay rất khó lẫn với các món ăn khác

Khi thời tiết se lạnh, chén cơm trắng và con cá bống cho vào miệng từ từ thưởng thức thì mới cảm nhận được cái dư vị của món ăn, vị béo béo của dầu ăn, dẻo sệt của nước cá, vị ngọt của cá và cơm, hòa quyện với vị cay cay, mằn mặn ngon không thể tả.

Cá bống sông Trà kho kiểu “móc câu”, rim với nước mắm cá cơm vùng Kỳ Tân, An Chuẩn, ướp nghệ tươi già giã nhỏ, rắc tiêu sọ Trà Phong và ăn cùng niêu cơm gạo ba trăng, trì trì của đồng cát Ba Gia, Tịnh Hiệp, Nghĩa Lâm…, uống mo đài nước chè xanh Minh Long…, thì không có gì sánh bằng.

Ngày nay, để tiện cho du khách gần xa cá bống được người dân chế biến rồi cho vào lọ bán làm quà tặng.

Minh Phan